Lipoproteina(a)

Lipoproteina(a) jest zbudowana z cząsteczki LDL oraz specyficznej apolipoproteiny(a). Produkowana jest przez hepatocyty – komórki wątroby, a jej stężenie we krwi jest w ok. 90% uwarunkowane genetycznie.

Stężenie lipoproteiny(a), po urodzeniu jest niskie i wzrasta do ok 5 roku życia najczęściej osiągając wartość, jaka pozostaje w wieku dorosłym. Bywają jednak przypadki dalszego wzrostu stężenia, badania wykazały wzrost poziomu Lp(a) m.in.:

u kobiet w okresie menopauzalnym ( ↑ aż o 27%);
u kobiet w ciąży - stężenie wzrasta nawet dwukrotnie i wraca do poziomu wyjściowego po porodzie;
u dorosłych leczonych hormonem wzrostu;
u osób z jawną nadczynnością tarczycy leczonych tyreostatykiem lub terapią z jodem radioaktywnym ( ↑ 20-25%);
u osób z niedoczynnością tarczycy;
u osób z chorobami nerek np. zespół nerczycowy powodował 3-5 krotny wzrost stężenia.

Co ciekawe zmiana stylu życia, zwiększona aktywność fizyczna czy zwiększenie wydolności krążeniowo- oddechowej nie mają lub mają nieznaczny wpływ na stężenie Lp(a). Minimalny efekt wprowadzenia zwiększonej aktywności fizycznej odnotowano jedynie u dzieci i dorosłych poniżej 35 roku życia oraz osób z cukrzycą – dane te jednak wymagają potwierdzenia w dalszych badaniach.

Obniżone stężenie Lp(a) występuje u pacjentów z nieleczoną nadczynnością tarczycy oraz zaburzeniami wątroby.

podpisywanie dokumentów

Kiedy badać Lp(a) ?

Najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego (EAS) oraz Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (AHA) rekomendują, aby każdy dorosły przynajmniej raz w życiu miał oznaczony poziom Lp(a) – by rozpoznać pacjentów z bardzo wysokim, wrodzonym stężeniem Lp(a), które znacząco zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe.

Należy również rozważyć oznaczenie stężenia lipoproteiny(a) u pacjentów :

bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego z miażdżycową chorobą sercowo-naczyniową;
u osób z rodzinną hipercholesterolemią;
u kobiet w ciąży jako prewencja - niskich mas urodzeniowych, stanu przed rzucawkowego, poronienia, przy nawracających utratach ciąży, czy porodu przedwczesnego.

Lipoproteina(a), a choroby sercowo-naczyniowe.

Podwyższony poziom lipoproteiny(a) przyczynia się do zwiększenia ryzyka następujących chorób sercowo-naczyniowych:

chorób tętnic obwodowych – wzrost ryzyka o 31%
zawał serca – o 29%
zwężenie zastawki aortalnej – o 37%
niewydolność serca – o 17%
udar niedokrwienny – o 13%
migotanie przedsionków – o 2-3%

Postępowanie przy podwyższonych wartościach Lp(a).

Rekomendowana jest zmiana stylu życia, która istotnie wpływa na ogólne ryzyko sercowo-naczyniowe – optymalizując ciśnienie krwi, stężenie lipidów, glukozy oraz zmniejszając ryzyko miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej (ASCVD). Dodatkowo należy leczyć pozostałe czynniki ryzyka, zgodnie z obowiązującymi zaleceniami. Obecnie nie ma zatwierdzonych leków na obniżenie Lp(a).